In 1355 stond aan de Nieuwe Gracht de Kruispoort, één van Haarlems toegangspoorten. De naam Kruispoort is afgeleid van het kruis dat buiten aan de poort hing tijdens jaarmarkten. Dit kruis gaf mensen die verbannen waren een teken dat ze tijdelijk toegang hadden tot de stad.

Tijdens het beleg van Haarlem (1572-1573) richtten de Spaanse troepen hun aanvallen vooral op de Kruispoort. In januari 1573 bliezen de Haarlemmers zelf de Kruispoort met buskruit op. Dit gebeurde tijdens een stormaanval van de Spanjaarden. Achter de Kruispoort hadden de Haarlemmers een nieuwe verdedigingslinie opgeworpen: een aarden wal, versterkt met het puin van twintig speciaal hiervoor gesloopte huizen. Dit ‘Halve Maantje’ weerhield de Spaanse troepen om de stad in te nemen. Deze actie van de Haarlemmers was een flinke tegenslag voor het Spaanse leger. Door uithongering moest Haarlem zich uiteindelijk toch overgeven aan de Spanjaarden in juli 1573. De opgeblazen poort liet een enorme krater achter. In de bestrating van de Kruisstraat is de plek van de explosie aangegeven.

In 1593 werd een nieuwe Kruispoort gebouwd, die nog geen eeuw later weer werd afgebroken om plaats te maken voor stadsuitbreiding.

De Kruisstraat is nu een drukke winkelstraat met veel winkels in hartje Haarlem. De Kruisbrug over de Nieuwe Gracht is een modernere en sterkere replica van de brug die je in de afbeelding ziet. Hier zie je een vergelijking:

Door Philip en Tom